خمیر دندان toothpaste جزء جدایی‌ناپذیری از برنامه رعایت بهداشت دهان و دندان است که به صورت خمیر، ژل یا پودر وجود دارد و کاربرد آن از بین بردن پلاک یعنی فیلم باکتریایی است که روی دندان‌ها و لثه‌ها جمع می‌شود. خمیردندان قدرت تمیزکنندگی و شستشوی مکانیکی مسواک را افزایش می‌دهد.
انواع خمیردندان toothpaste
خمیردندان ضد پوسیدگی
این نوع خمیردندان حاوی ترکیبات فلورایدی مانند سدیم فلوراید (NaF)، فلوراید قلع (SnF2 ) یا مونوفلوئورو فسفات (MFP2) است. اگر غلظت فلوراید 1000 ppm (ذره در میلیون) یا بیشتر باشد، خمیردندان به جلوگیری از پوسیدگی کمک می‌کند.
خمیردندان ضد حساسیت
مواد فعال تشکیل دهنده این نوع خمیردندان علائم ناشی از حساسیت عاج دندان را به دو طریق کاهش می‌دهد. نخست این که واکنش نورون‌ها به محرک درد را متوقف می‌کند و دوم این که توبول‌های عاجی دندان را مسدود می‌کند.
خمیردندان ضدحساسیت در انواع مختلف با نام‌های تجاری گوناگون به بازار عرضه می‌شود که با توجه به مواد فعال تشکیل دهنده عملکرد متفاوتی دارند. بنابراین توصیه می‌کنیم قبل از تهیه خمیردندان ضدحساسیت ابتدا با دندانپزشک معالج خود مشورت کنید تا دندانپزشک پس از معاینه کامل دلیل حساسیت دندان را مشخص کند.
خمیردندان ضد پلاک
این نوع خمیردندان از جمع شدن پلاک جلوگیری می‌کند و با کاهش دادن اثرهای سم باکتریایی روی بافت‌های اطراف دندان احتمال بروز بیماری‌های لثه را پایین می‌آورد. خمیردندان‌های ضد پلاک مختلفی حاوی مواد فعال تشکیل دهنده گوناگون در بازار در دسترس است.
خمیردندان سفید کننده
این نوع خمیر دندان حاوی مواد ساینده‌ای است که دندان‌ها را با زدودن لکه‌ها از روی سطح دندان، سفید و درخشان می‌کند. اثر استفاده درازمدت از خمیردندان سفید کننده هنوز مشخص نشده است.
مواد تشکیل دهنده خمیردندان toothpaste
بیایید با هم خمیردندان را به اجزاء تشکیل دهنده آن تجزیه کنیم:
فلوراید
فلوراید به تنهایی هیچ تاثیری بر تمیز کردن دندان ندارد، اما به از بین بردن پلاک کمک می‌کند که به صورت فیلم باکتریایی هر روز روی دندان‌ها و لثه‌ها جمع می‌شود. ماندن پلاک روی دندان‌ها بیماری لثه و پوسیدگی دندان را در پی دارد. فلوراید با تقویت مینای دندان از پوسیدگی جلوگیری می‌کند.
کف
سولفات لاریل سدیم یا صابون بافتی انبوه و خامه‌مانند دارد و احساس تمیز شدن را ایجاد می‌کند. با این حال مواد فعال در سطح کف خمیردندان کافی نیست تا طعم ناخوشایندی را که روی دندان‌ها ایجاد می‌شود از بین ببرد. اگر این حباب‌ها پاک شود، خواهید دید که بافت ظریف لثه زیر آن‌ها نیز ساییده و خون‌آلود شده است.
ذرات ساینده
در اکثر خمیردندان‌ها از سیلیکای آبپوشی شده به عنوان عامل ساینده دندان‌ها استفاده می‌شود. به احتمال زیاد در بسته‌های “غیر قابل خوردن” با این دانه‌های ریز تسبیح‌مانند برخورد کرده‌اید. سیلیکا با توجه به اندازه و شکل ذرات، ماده‌ی سفید کننده اکثر خمیردندان‌ها است. اما خمیردندان سفید کننده نمی‌تواند دندان‌ها را به اندازه عمل جرم‌گیری توسط متخصص سفید و درخشان کند، چون فقط سطح دندان‌ها را تمیز کند.
حساسیت‌زداها
با افزودن نیترات پتاسیم یا فلوراید قلع به خمیر دندان حساسیت دندان‌ها به سرما، گرما، شیرینی یا ترکیبی از این محرک‌ها کاهش می‌یابد. البته چنانچه بیمار از دندان درد رنج ببرد، خمیر دندان ضدحساسیت درمانی موقتی است.
